De jaren '80 waren het laatste decennium waarin luchtgevechten op grote schaal plaatsvonden, en de gevechtsvliegtuigen uit die tijd waren indrukwekkend capabele machines.
Vooruitgang op het gebied van radar, raketten en mens-machine-interfacetechnologie zorgde voor extreem krachtige machines die veel gemakkelijker te besturen en te gebruiken waren dan vliegtuigen van 20 jaar eerder.
Hier zijn 10 van de krachtigste lucht-luchtjagers uit de jaren 1980.
10: BAe Sea Harrier FRS. Mk 1
De Sea Harrier was veel langzamer dan de andere vliegtuigen in dit verhaal, kon maar de helft van het aantal raketten dragen en zijn radar had maar de helft van het bereik. Toch slaagde het erin om zeer goed te presteren in de lucht-lucht rol in de Falklandoorlog van 1982.
De verdiensten van het toestel waren de hoge verhouding tussen stuwkracht en gewicht en dat het klein en rookvrij was, maar de belangrijkste redenen voor het succes waren de goed getrainde piloten en de uitstekende AIM-9L hittezoekende raket die de Amerikanen op het laatste moment aan de Britten leverden. De Sea Harrier kon ook opereren in weersomstandigheden die andere vliegdekschipjagers aan de grond zouden hebben gehouden.
10: BAe Sea Harrier FRS. Mk 1
De Harrier was het eerste operationele verticaal opstijgende en landende gevechtsvliegtuig en het was een pionier in het gebruik van vectored thrust voor abrupte vertragingen en onverwachte manoeuvres in een luchtgevecht.
De Sea Harrier was een aangepaste variant van de Harrier voor gebruik op de relatief kleine vliegdekschepen van Groot-Brittannië. Een klein gevechtsvliegtuig dat twee krachtige 30-mm kanonnen en vier van de beste lucht-luchtraketten voor de korte afstand van die tijd kon dragen, alleen een dwaas persoon zou de dappere Sea Harrier onderschatten. De Sea Harrier schoot 20 Argentijnse vliegtuigen neer in de Falklands tegenover geen eigen lucht-lucht verliezen.
9: Dassault Mirage F1
Na de Tweede Wereldoorlog creëerde Frankrijk een straaljagerindustrie van wereldklasse. De belangrijkste bijdrage aan deze renaissance van de militaire productie was de serie Mirage gevechtsvliegtuigen van Dassault. Dit waren niet alleen uitstekende vliegtuigen, ze bleken ook een succes op de exportmarkt.
De F1 liet de iconische driehoekige (Delta) vleugel van eerdere Mirages achterwege ten gunste van een slimme conventionele slagvleugel die enkele tekortkomingen van de Delta corrigeerde. De verbeteringen bestonden onder andere uit het verkorten van de benodigde startbaanlengte en het verminderen van het gewicht en de luchtweerstand van de vleugel.
9: Dassault Mirage F1
De Franse Dassault Mirage F1 bewees zichzelf als een formidabel gevechtsvliegtuig in de Iran-Irak oorlog en vernietigde 35 Iraanse vliegtuigen in luchtgevechten. In die lange oorlog haalde de F1 ook verschillende F-14's neer.
In dienst bij de Zuid-Afrikaanse luchtmacht werd het toestel uitgerust met de lucht-lucht raket voor de korte afstand Kukri en een nieuw ingenieus raketrichtsysteem met helmondersteuning. Dit maakte de Zuid-Afrikaanse Mirages tot een van de eerste vliegtuigen die het helmsysteem gebruikten.
8: Saab JA37 Viggen
De neutrale status van Zweden zorgde ervoor dat deze Europese natie een heleboel innovatieve en krachtige oorlogsvliegtuigen produceerde. Daaronder was de Viggen, het eerste operationele gevechtsvliegtuig met de canard delta configuratie (een driehoekige vleugel met de stuurvlakken aan de voorkant).
De Viggen was ontworpen voor korte starts en landingen vanaf verspreide bases met ruwe landingsbanen of stukken weg. De aanvankelijke aanvalsversie, de AJ 37, werd gevolgd door een onderscheppingsvariant, de JA 37.
8: Saab JA37 Viggen
De Zweedse JA37 was in 1985 een van de best uitgeruste gevechtsvliegtuigen ter wereld. Het had net een beveiligde datalink gekregen die jaren voorlag op andere naties. Zijn elektronische oorlogsapparatuur was ook van wereldklasse.
De Sky Flash, die de JA37 bewapende, was misschien wel de beste lucht-lucht raket voor de middellange afstand ter wereld en het kanon, de 30mm Oerlikon, was extreem krachtig. Het was echter niet zo wendbaar als de nieuwste Sovjet, Amerikaanse en Franse gevechtsvliegtuigen.
7: Dassault-Breguet Mirage 2000C
De ultieme Mirage was een absolute volbloed: snel, wendbaar en gemakkelijk te vliegen. Het fly-by-wire systeem had de meeste van de ergste problemen van de deltavleugel verholpen.
In 1985 werd de Mirage uitgerust met de Thomson-CSF RDM radar die een beperkte look down/shoot mogelijkheid had en de Matra Super 530F semi-actieve radar geleide raket.
7: Dassault-Breguet Mirage 2000C
De ogenblikkelijke draaisnelheid van de Mirage 2000 werd door een piloot van de Indiase luchtmacht omschreven als de «Beste in zijn klasse». Hoewel het een capabel gevechtsvliegtuig was, kwam het ontwerp niet in de buurt van de formidabele machine die het later zou worden.
6: General Dynamics F-16C Fighting Falcon
De US General Dynamics F-16 Fighting Falcon was een klein, wendbaar gevechtsvliegtuig, ontworpen om uit te blinken in een luchtgevecht. Dit vereiste een enorme verhouding tussen stuwkracht en gewicht. De piloot had het minst belemmerde zicht van alle gevechtsvliegtuigen dankzij een grote baldakijn zonder obstructies.
6: General Dynamics F-16C Fighting Falcon
De F-16 had pas een wapen dat verder reikte dan het zicht tot de Sparrow Block 25 van midden 1984; in 1985 was het nog steeds een onvolwassen model met veel softwareproblemen. Desondanks was de F-16C een uiterst wendbaar toestel met een groot bereik en een geduchte tegenstander in een luchtgevecht op korte afstand.
Net als de F-15 zagen de F-16's voor het eerst gevechten met de Israëlische luchtmacht; een Syrische Mi-8 en MiG-21 werden in 1981 neergeschoten. In de Libanonoorlog van 1982 claimde Israël 44 vijandelijke vliegtuigen neer te schieten met de F-16 zonder verliezen. Ook bombardeerden en vernietigden acht Israëlische F-16's een onvoltooide kernreactor in Osirak in Irak in juni 1981.
5: Mikoyan MiG-29 ‘Fulcrum’
De MiG-29 was een nieuw tactisch gevechtsvliegtuig dat een uitzonderlijke wendbaarheid toonde. Het was sterk en goedkoop, en had extreme prestaties. Het had innovatieve systemen, waaronder extra luchtinlaten boven de vleugelwortels en een infrarood zoek- en volgsensor in combinatie met een laserafstandsmeter.
5: Mikoyan MiG-29 ‘Fulcrum’
De MiG-29 van 1985 zou in staat zijn geweest om de meeste F-16's op armlengte afstand te vernietigen, bewapend als hij was met R-27 raketten voor het middellange bereik. Tegenstanders die dichterbij kwamen, werden geconfronteerd met een bijna onverslaanbaar gevechtsvliegtuig, bewapend met de werelds beste lucht-luchtraket voor de korte afstand, bestuurd door een op een helm gebaseerd 'kijk, schiet'-systeem.
Zijn wendbaarheid was adembenemend. De zwakke punten waren het korte bereik, de slechte mens/machine-interfaces en de rokende motoren. De vroege MiG-29's hadden geen fly-by-wire systeem.
4: McDonnell Douglas F/A-18A Hornet
De Hornet is een Amerikaans, relatief lichtgewicht gevechtsvliegtuig dat vanaf vliegdekschepen kan opereren. De onmiddellijke bocht van de Hornet was uitstekend en het was beter dan elke jet in hoog alfa manoeuvreren.
High alpha flying' verwijst naar het vliegen in een neusstand, wat een schot met een geweer of raket mogelijk maakt in een luchtgevecht.
4: McDonnell Douglas F/A-18A Hornet
In 1985 had de F/A-18 de meest gebruiksvriendelijke cockpit ter wereld, de beste multimodale radar en de beste wendbaarheid bij lage snelheden van alle westerse gevechtsvliegtuigen. In tegenstelling tot de F-16 had het een volwassen Sparrow-raketcapaciteit voor middellange afstand. De F/A-18 zette nieuwe standaarden voor een multirole gevechtsvliegtuig.
De zwakke punten waren het teleurstellende bereik en de relatief middelmatige prestaties op hoge snelheid en grote hoogte in vergelijking met de F-15 Eagle of Sukhoi Su-27.
3: Grumman F-14A Tomcat
De Amerikaanse Grumman F-14 Tomcat vloog met de Amerikaanse marine en met de Iraanse luchtmacht (wat het vandaag de dag nog steeds doet). Het meest opvallende wapen was de AIM-54 Phoenix raket met ultralange afstand, die vijandige vliegtuigen op 160 km afstand kon vernietigen.
Voor de lucht-lucht rol droeg het ook AIM-9M korte afstandsraketten en AIM-7M Sparrow middellange afstandsraketten en het M61 kanon. Het grootste probleem met de F-14A waren de onbetrouwbare Pratt & Whitney TF30 motoren, die snel afsloegen. De F-14 was ook niet zo wendbaar als de F-15 of Su-27.
3: Grumman F-14A Tomcat
De F-14 bleek echter zeer effectief in de Iran/Irak oorlog. In 1985 had de meest succesvolle F-14 piloot, Jalil Zandi, zeven Irakese vliegtuigen neergeschoten. De F-14 was de elitejager van Iran en er wordt beweerd dat het 160 Irakese vliegtuigen heeft vernietigd, wat het misschien wel het grootste gevechtsvliegtuig van de jaren 1980 maakte.
2: Sukhoi Su-27
De Su-27 kwam in 1985 in dienst van de Sovjetluchtmacht. In termen van wendbaarheid en manoeuvreerbaarheid was de Su-27 het beste gevechtsvliegtuig van 1985, en zelfs superieur aan de F-15, vooral bij lagere snelheden.
Zijn wendbaarheid was vrijwel onverslaanbaar en in combinatie met de helm/R-73 raketcombinatie was het bijna onoverwinnelijk in hondengevechten op korte afstand. Het had een indrukwekkend bereik.
2: Sukhoi Su-27
Het had een grote wapenlast: zes R-27 raketten voor de middellange afstand en twee R-73s raketten voor de korte afstand, ondersteund door een 30mm kanon. Het deelde met de MiG-29 een gecombineerde infrarood zoek- en volgsensor en laserafstandsmeter.
IRST's waren op dat moment uit de mode bij de westerse luchtmachten en gaven Sovjetjagers een voordeel in 'stille' passieve detectie. In 1985 was de Su-27 nog maar net in de frontlinie aan het instromen en miste net de eerste plaats door een gebrek aan maturiteit.
1: McDonnell Douglas F-15C Eagle
De F-15C, die in 1979 in dienst kwam, demonstreerde McDonnell Douglas' meesterschap in het ontwerp van gevechtsvliegtuigen. De luchtsuperioriteit van de Eagle werd bereikt door een combinatie van ongekende wendbaarheid en acceleratie en geavanceerde avionica, waardoor het de benchmark van de gevechtsvliegtuigen uit de jaren 1980 werd.
De F-15 was een luchtoverwichtjager zonder compromissen. Voor het eerst had de USAF een gevechtsvliegtuig met een verhouding tussen stuwkracht en gewicht die groter was dan eenheid bij het gevechtsgewicht.
1: McDonnell Douglas F-15C Eagle
De brute kracht van de grote APG-63 radar van de F-15 gaf het een uitstekend detectiebereik en een grote weerstand tegen elektronische tegenmaatregelen. Het toestel was snel en bewapend met maximaal acht lucht-luchtraketten en een M61 roterend kanon met 940 patronen. In 1985 werd een verbeterde F-15C geproduceerd, die geavanceerde versies van de lucht-luchtraketten, zoals de toekomstige AIM-120A, mogelijk maakte.
In 1985 was de Su-27 zijn draai nog aan het vinden, maar de F-15 had zich in de strijd al bewezen; Israëlische F-15's hadden meerdere kills gescoord zonder gerapporteerde verliezen.
1: McDonnell Douglas F-15C Eagle
Elk vliegtuig heeft sterke en zwakke punten op verschillende hoogtes, snelheden en in verschillende situaties; zoals altijd zijn de kwaliteit van de piloot en tactieken belangrijker dan de hardware. De volgorde van één tot tien is weloverwogen, maar uiteindelijk arbitrair. Vliegtuigen die het niet haalden, waren de Kfir C2, die net werd gepasseerd door de Sea Harrier.
Verschillende F-4 Phantom varianten hadden opgenomen kunnen worden. De Tornado F.Mk 2/3 van de RAF waren eind 1985 onvolwassen (ze hadden geen functionele radar en zelfs geen voorziening voor chaff en flares). De MiG-31 was indrukwekkend, maar te gespecialiseerd. Opgewaardeerde MiG-21's zouden de helft van de vliegtuigen op deze lijst een run voor hun geld hebben gegeven, maar waren te slecht uitgerust om een selectie te maken.
Als u dit verhaal leuk vond, klik dan op de bovenstaande Volgen knop om meer van dit soort verhalen van Autocar te zien
Fotolicentie: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.en
Add your comment