12 gruwelijke Sovjetbommenwerpers die het Westen bedreigden

Hoewel de MiG-27 niet zo snel was als de Floggers, behield hij veel van de beroemde acceleratie en extreem hoge snelheid van de Floggers op lage hoogte. Hij kon tot 4000 kg aan aanvalswapens vervoeren, waaronder vrije valbommen en geleide raketten.

10: Sukhoi Su-25 'Frogfoot'

Tijdens de Grote Patriottische Oorlog bleek het robuuste grondaanvalsvliegtuig Ilyushin Il-2 'Sturmovik' van enorm belang te zijn; het werd net zo belangrijk voor de Sovjetmythologie van de oorlog als de Spitfire voor de Britten. De Sovjets bliezen het concept van een gevechtsvliegtuig voor ondersteuning op het slagveld in de jaren zestig nieuw leven in met de Sukhoi Su-25.

Het vliegtuig maakte zijn eerste vlucht in 1975 en er wordt vaak gezegd dat het is gebaseerd op de Amerikaanse Northrop A-9 (die in een wedstrijd van de Amerikaanse luchtmacht verloor van de A-10 Thunderbolt II), maar dat is waarschijnlijk niet het geval; het enige wat ze gemeen hebben is een oppervlakkige gelijkenis in configuratie. Bij het ontwerp werd prioriteit gegeven aan bepantsering en wapens boven hoge snelheid.

De Su-25 is uitgerust met een krachtig kanon: het 30 mm dubbelloops GSh-30-2 automatische kanon, dat speciaal voor dit vliegtuig is ontwikkeld. De Su-25 kan tot 4340 kg geleide en ongeleide wapens vervoeren.

In 1980, tijdens de oorlog in Afghanistan, vond een gevechtsevaluatie van de Su-25 plaats. De formele inzet begon in 1981, waar de Su-25 zich formidabel toonde. Het gebruik van door de VS geleverde Stinger-raketten leidde tot een periode van kwetsbaarheid voor de Su-25, waardoor upgrades noodzakelijk werden.

9: Ilyushin Il-28 'Beagle'

Na de eerste vlucht in 1948 werden er meer dan 6630 Il-28's (NAVO-codenaam: Beagle) geproduceerd, een enorme hoeveelheid; het was de eerste succesvolle Sovjet-straaljager die in massaproductie werd genomen. Hij werd aangedreven door twee Klimov VK-1-turbojets, afgeleid van de Britse Rolls-Royce Nene, die elk ongeveer 27 kilo Newton stuwkracht produceerden.

Als tweemotorige middelgrote straaljager was hij grotendeels vergelijkbaar met de Britse English Electric Canberra. In de meeste opzichten, waaronder topsnelheid, plafond, bereik en bommenlast, was de Il-28 inferieur aan de Canberra, maar wat betreft gebruiksgemak en productiekosten was de Il-28 superieur en werd hij in veel grotere aantallen ingezet.

De Il-28-bommenwerper werd tijdens de oorlog op grote schaal ingezet over de hele wereld. Hij werd door meer dan 20 landen ingezet en vocht in de burgeroorlogen in Biafra en Noord-Jemen. Hij werd gebruikt bij luchtaanvallen van Afrika tot Azië, kreeg te maken met gevechten van de RAF en Saoedische onderscheppingen en bleef actief in conflicten tijdens de Koude Oorlog.

Hij werd op grote schaal geëxporteerd naar landen van het Warschaupact en geallieerde landen, waaronder China (als de H-5), Egypte, Polen, Tsjechoslowakije en Noord-Korea. Hoewel hij in de jaren tachtig door de USSR uit dienst werd genomen, bleven sommige vliegtuigen (zoals de Chinese H-5-versies) tot in de 21e eeuw in dienst, wat neerkomt op meer dan 50 jaar operationeel gebruik.

8: Yakovlev Yak-28

Het ontwerpbureau Yakovlev had zich bewezen met zijn gevechtsvliegtuigen tijdens de Grote Patriottische Oorlog en in de naoorlogse periode met de redelijk succesvolle Yak-25 'Flashlight' (en later het Yak-25RV 'Mandrake' hoogtevliegtuig voor verkenningsvluchten). De Yak-26 was een mislukte bommenwerper, afgeleid van de Yak-25.

Door de nogal matige Yak-26 uit te rusten met grotere, krachtigere Tumansky R-11-motoren en een nieuwe vleugel met een scherpere hoek ontstond de uitstekende Yak-28. Dit tweemotorige supersonische tactische vliegtuig, dat op 5 maart 1958 voor het eerst vloog en begin jaren zestig in dienst kwam, bleek ongelooflijk flexibel en vervulde bijna elke denkbare rol.

Naast een tactische bommenwerper werd het vliegtuig aangepast voor verkenningsvluchten, elektronische oorlogsvoering en zelfs, heel opmerkelijk, als onderscheppingsvliegtuig (als de 'Firebar'). Yak-28's werden ingezet op vooruitgeschoven bases in Oost-Duitsland als onderdeel van de Sovjet-machtsvertoon tijdens de blokkade van Berlijn in 1948-1949, maar ze hebben niet aan gevechtshandelingen deelgenomen.

Tijdens de invasie om de Praagse Lente in 1968 te onderdrukken, voerden Yak-28's verkennings- en patrouillemissies uit boven Tsjecho-Slowakije. Dit waren niet-gevechtsoperaties, die voornamelijk gericht waren op het monitoren van troepenbewegingen en intimidatie.

7: Myasishchev M-4/3M 'Bison'

De kwetsbaarheid van de Amerikaanse B-29 Superfortress in de Koreaanse Oorlog maakte duidelijk dat de bommenwerper met zuigermotor niet opgewassen was tegen de nieuwe generatie hoogwaardige straaljagers. Er werd een vereiste opgesteld voor een snelle bommenwerper met een zeer groot bereik, een vereiste die zo veeleisend was dat het met Sovjettechnologie waarschijnlijk onmogelijk was om hieraan te voldoen zonder een buitensporig groot vliegtuig.

De viermotorige bommenwerper van Myasishchev (NAVO-codenaam: Bison-A) voldeed niet aan de eisen wat betreft het bereik: hij zou niet in staat zijn geweest om naar Noord-Amerika te vliegen en weer terug te keren. De 3M (NAVO-codenaam: Bison-B) was een poging om de beperkingen op het gebied van het bereik op te lossen met een mogelijkheid om tijdens de vlucht bij te tanken en zuinigere (Dobrynin VM-7) motoren.

Dit loste het probleem nog steeds niet volledig op en het was een mislukking als nucleaire bommenwerper, met slechts een klein aantal toestellen dat in deze rol werd ingezet. De verbeteringen maakten het echter tot een krachtig vliegtuig voor andere missies: het was snel, had een grote bommenlast en was zeer geschikt voor maritieme patrouilles.

Door aanpassingen gedurende zijn levensduur kon de Bison verschillende langeafstandsraketten van lucht naar grond afvuren. De 'Bison' kon tot 17.727 kg aan bommen vervoeren en de snelste varianten konden meer dan 950 km/u halen. Inclusief prototypes werden er 125 vliegtuigen geproduceerd.

6: Tupolev Tu-4 'Bull'

Vier Amerikaanse B-29's stortten in 1944 neer in de Sovjet-Unie toen ze terugkeerden van aanvallen op Japan. Stalin realiseerde zich dat de Sovjet-Unie achterliep op het gebied van zware bommenwerpers en gaf opdracht tot 'reverse engineering' van de B-29. Het reverse-engineeren van de moderne en uiterst complexe B-29 Superfortress was een indrukwekkende prestatie, en de daaruit voortgekomen Tu-4 maakte zijn eerste vlucht in 1947.

Toen de Tu-4 (later door de NAVO de codenaam 'Bull' gegeven) als eerste Sovjetvliegtuig een in massa geproduceerd kernwapen afwierp, maakte dit de USSR in één klap tot een atoommacht. Met het vermogen om de Verenigde Staten te bereiken, zij het slechts in één richting, was de Tu-4 een ontnuchterend vooruitzicht in de nieuwe, ijzige Koude Oorlog.

De Bull was beter beschermd dan de B-29 en beschikte over een defensieve bewapening van tien Nudelman-Suranov NS-23 automatische kanonnen. Zijn aanvalslading bedroeg ongeveer 8200 kg aan bommen. Er werden in totaal 847 Tu-4's gebouwd; Britse en Amerikaanse piloten oefenden met hun eigen B-29's hoe ze Tu-4's moesten aanvallen.

5: Tupolev Tu-16 'Badger'

De Tu-16 (NAVO-codenaam: 'Badger') was een middelzware bommenwerper die in 1952 voor het eerst vloog. Opvallend was dat dit vliegtuig, dat qua afmetingen vergelijkbaar was met de Britse Valiant-bommenwerper, slechts door twee motoren werd aangedreven. In latere varianten genereerden de twee enorme Mikulin AM-3 M-500-motoren elk een stuwkracht van maximaal 93,2 kilo newton.

Net als de meeste Sovjetbommenwerpers voldeed hij aanvankelijk niet aan de ambitieuze eisen op het gebied van bereik, maar blonk hij in de meeste andere opzichten uit. Hij werd eerst ingezet voor conventionele bombardementen, voordat hij met de Tu-16A-variant een afschrikkende rol ging vervullen. Op deze foto zien we een Tu-16 die wordt gevolgd door een Amerikaanse Phantom II.

De defensieve bewapening bestond uit zes 23 mm Afanasev Makorov AM-23 kanonnen, met een offensieve lading van maximaal 9000 kg. Tot de wapenopties behoorde de enorme K-10S antischipraket, die kon worden uitgerust met een kernkop.

De Tu-16 was van eind jaren vijftig tot midden jaren zestig de belangrijkste Sovjetbommenwerper. Het vervulde talloze rollen, waaronder die van nucleaire bommenwerper, maritieme aanvalsvliegtuig, luchtbijtankvliegtuig, ELINT en zelfs zoek- en reddingsvliegtuig. Het werd zelfs op enigszins bizarre wijze gebruikt als vliegtuig voor het vervoeren van post.

Er werden in totaal maar liefst 1507 vliegtuigen geproduceerd (exclusief de productie van de H-6). Het vliegtuig is nog steeds in gebruik in China als de radicaal vernieuwde H-6K.  Op deze foto zien we een Tu-16 die wordt gevolgd door een Amerikaanse F-8H Crusader.

4: Tupolev Tu-95 'Bear'

Het is heel goed mogelijk dat de grootvader van een huidige Tu-95-piloot ook met dit vliegtuig heeft gevlogen. Een klein aantal militaire vliegtuigtypes die voor het eerst vlogen in het begin van de jaren vijftig zijn vandaag de dag nog steeds in actieve dienst; de B-52-bommenwerper en het C-130-transportvliegtuig komen meteen in me op voor de Amerikanen, en voor de Sovjets en later de Russen, de uiterst karakteristieke en verschrikkelijk luidruchtige 'Bear'.

Deze grote strategische bommenwerper staat bekend om zijn combinatie van scherp naar achteren hellende vleugels en vier enorme NK-12 turbopropmotoren met tegengesteld draaiende propellers. Er werd gekozen voor een turbopropmotor omdat Sovjet-straalmotoren op het moment dat het vliegtuig werd ontworpen niet het brandstofrendement konden bieden dat nodig was voor een strategisch bereik.

Hoewel de Tu-95 geen pure straalmotoren heeft, is hij buitengewoon snel; met een snelheid van 925 km/u is het het op één na snelste propellervliegtuig (na het zakenvliegtuig Avanti). Andere leden van de familie waren het maritieme patrouillevliegtuig Tu-142, het passagiersvliegtuig Tu-114 en het VIP-transportvliegtuig Tu-116.

De Tu-95 werd voornamelijk ontwikkeld voor de ernstige nucleaire taak en leverde de meest verwoestende bom van de Koude Oorlog, de apocalyptische 50-megaton AN602 'Tsar'-bom. Dit verschrikkelijke apparaat, dat op 30 oktober 1961 werd getest, veroorzaakte een brand met een omvang van 8 km en een paddestoelwolk die tot 70.000 meter hoog reikte.

3: Tupolev Tu-160 'Blackjack'

De Tupolev Tu-160, het zwaarste gevechtsvliegtuig dat ooit in dienst is genomen, is een grote strategische bommenwerper met supersonische vleugels met variabele hoek. Bij een vliegtuig met vleugels met variabele geometrie kan de hoek van de vleugels tijdens de vlucht worden aangepast aan de snelheid van het vliegtuig. De vleugels worden volledig naar voren geplaatst voor het opstijgen en landen, en volledig naar achteren voor supersonische vluchten.

De configuratie is vergelijkbaar met die van de Amerikaanse Rockwell B-1B-bommenwerper, maar het toestel is veel groter en veel sneller (de snellere en minder onopvallende B-1A is nooit in gebruik genomen). De Tu-160 heeft een gemengde vleugel-rompconfiguratie, wat zowel een vermindering van de radardoorsnede als aerodynamische voordelen biedt.

De Tu-160 heeft een maximaal startgewicht van 275.000 kg, hetzelfde gewicht als meer dan vier volledig geladen Lancaster-bommenwerpers uit de oorlog. Hij heeft een topsnelheid van Mach 2,05, waardoor hij sneller is (met ongeveer 305 km/u) dan de snelste operationele jachtvliegtuigen van de Amerikaanse marine op dit moment.

De Tu-160 vloog voor het eerst op 18 december 1981 en werd in 1987 in gebruik genomen. Vanwege de datum waarop hij in dienst werd genomen, heeft hij niet lang bij de Sovjetluchtmacht gediend; hij heeft slechts vier jaar dienst gedaan voordat het land waarvoor hij was ontworpen, ophield te bestaan. Er zijn 41 exemplaren gebouwd en in 2021 is de productie voor de Russische luchtmacht hervat.

2: Tupolev Tu-22 'Blinder' en Tu-22M 'Backfire'

De Tu-22 was een bommenwerper met een onorthodoxe configuratie, met twee motoren onder de staart, die in 1962 in dienst werd genomen. Het toestel kampte met ontwerpproblemen en werd beschouwd als een uitdagend en gevaarlijk vliegtuig om mee te vliegen. Het had echter wel een supersonische topsnelheid.

Een van de meest opwindende taken van de Tu-22 (met name de Tu-22K) was de vernietiging van Amerikaanse vliegdekschepen, een ontmoedigende missie waarvoor ze serieus werden getraind. Het plan was dat deze goed verdedigde doelen zouden worden overweldigd door 24-30 raketlancerende Tu-22R's, ondersteund door Tu-22P-stoorzenders.

Het wegwerken van de vele tekortkomingen van de Tu-22 leidde tot een ingrijpend herontwerp dat resulteerde in de Tu-22M. Bij het nieuwe ontwerp werden de motoren en luchtinlaten verplaatst (die later opnieuw werden aangepast), samen met een reeks andere verbeteringen.

De Tu-22M heeft een vleugel met variabele geometrie ('swing') en is sneller en langer dan de Tu-22; het gewicht is met twee ton toegenomen. Ongebruikelijk voor een vliegtuig dat voor het eerst vloog in 1969, behield de Tu-22M een defensief staartgeschut. De Tu-22M was snel, had een groot bereik en was zwaar bewapend. Het was een formidabele machine die vandaag de dag nog steeds in gebruik is in vernieuwde vormen.

1: Sukhoi Su-24 'Fencer'

De Sukhoi Su-24 begon zijn leven als de nogal exotische T-6, compleet met liftjets en een vaste deltavleugel met naar beneden gebogen uiteinden. Toen het ontwerp van de Sukhoi Su-24 voltooid was, was het een ontwerp met een vleugel met variabele geometrie (swing) en naast elkaar geplaatste stoelen, geoptimaliseerd voor aanvallen op lange afstand op lage hoogte.